Veel mensen om te omarmen bij alternatieve Dodenherdenking
Door Anja Meulenbelt
Kun je heel verdrietig zijn en verschrikkelijk kwaad en toch gelukkig? Gisteren kon dat, in Den Haag, bij wat de alternatieve herdenking genoemd werd. Jarenlang heb ik trouw herdacht wat er in de oorlog was gebeurd. Ik ben een hongerwinterkind, mijn familie zat in het verzet en bracht joodse kinderen in veiligheid, en mijn familie en liefdesleven zit vol met joods. Maar daar kwam dertig jaar geleden een nieuwe familie bij. De Palestijnen. En behalve dat, een steeds kritischer zicht op wat onze vaderlandse geschiedenis heet. En grote zorgen op wat er gebeurt met een ultrarechtse regering, een slappe en laffe tweede kamer, en de nieuwe zondebokken: moslims, migranten, vluchtelingen, en de mensen die zich niet op laten delen in simpele vakjes vrouw en man. Ik had mijn plek gevonden om het alletwee te kunnen doen, het herdenken van de slachtoffers van de nazi's, vroeger, en mijn zorgen over de nieuwe genocide die door de hoogwaardigheidsbekleders van de Dam niet belangrijk genoeg wordt gevonden om mee te nemen. Waarmee de belofte die we eens hebben geformuleerd na Auschwitz, nooit meer, voor niemand, wordt vertrapt.
Het was aangrijpend. Oude vriend Mark Kulsdom, die het programma aan elkaar praatte en die vaker mee was naar Gaza noemde het een oefening in moreel bewustzijn, wat we daar deden. Er waren prachtige en zeer relevante sprekers. Hedy d'Ancona, medefeministe, herdacht haar joodse vader die maar 36 jaar was geworden, maar ook zij maakte ruimte voor de verontwaardiging van nu, en voor de rouw over de nieuwe slachtoffers. Gloria Wekker plaatste wat er destijds gebeurde en nu opnieuw gebeurt in de erfenis van ons imperialisme, dat nog steeds niet voorbij is. Opnieuw wordt een raciale verschil gemaakt, en opnieuw wordt er besloten wie het waard zijn om te leven en wie niet. Adembenemend schaamteloos.
Mohammed Al Zaanoun, naar Nederland gevluchte Palestijn herinnerde ons aan de belofte die we eens hebben afgelegd en waar we ons als land niet aan houden. Wat we nodig hebben is geen sympathie, maar menselijke actie zei hij. Mustafa Hadziibramovic sprak vanuit voormalig Joegoslavië, over de slachtoffers van toen, ook al weer bijna vergeten. Er was prachtige muziek, van de cellospelers, en hartverscheurend mooie zang van Behrang Alibaei, where is my beloved? Jan Koning en Chautuileo Tranamil hielden een ritueel gebed voor het tijd was voor de twee minuten stilte. Het was prachtig en ik hield het niet droog, toen we daarna bloemen mochten leggen en herinneringen op mochten hangen. Er waren heel veel mensen om te omarmen. De organisatie had er vijf honderd verwacht, het werden er drieduizend. Dank jullie allemaal.
