Verzet en rouw: hoe houden we het vol?

Wij van Stichting Kifaia deden het al eerder: een bijeenkomst houden die niet alleen bedoeld was om opnieuw onze verontwaardiging en strijdvaardigheid te delen, maar om ook aandacht te hebben voor waar we het onderling zo vaak over hebben, die moeilijke vraag: hoe verdragen wij wat onverdraaglijk is?

Door Anja Meulenbelt

Al in de tijd dat ik in Gaza kwam, stelde ik me die vraag. En elke keer als ik weer thuiskwam, met mijn privilege om (met de toestemming van Israël) Gaza in te kunnen en er ook weer uit. Ik was in tranen, elke keer opnieuw. Om de onrechtvaardigheid, om het leven in Gaza dat elk jaar moeilijker werd. Elke paar jaar een enorme gewelddadige aanval, gewoon, op de bevolking; ziekenhuizen verwoest, moskeeën en kerken kapot, vele doden. Dat wat nu genocide wordt genoemd, hebben wij op een kleinere schaal jaar in jaar uit aanschouwd.

We zagen dat niet alleen de bevolking zwaar werd getraumatiseerd, maar ook de hulpverleners die we ondersteunden. Zij vroegen zelden aandacht voor zichzelf. Daarom vroegen we Jan Andreae, traumacoach, mee naar Gaza om met de staf zelf te werken. Dat waren indrukwekkende sessies, die ik nog steeds voor me zie.

Maar ook wij, horende bij de groeiende groep die besloten heeft dat wat in Gaza gebeurt ons aangaat, worden emotioneel geraakt. En natuurlijk vinden ook wij we dat de aandacht niet naar ons moet gaan, wat hebben wij nou te klagen? Maar er zijn namen voor: secundaire traumatisering. Wie permanent geconfronteerd wordt door onrecht dat andere mensen wordt aangedaan wordt zelf ook emotioneel geraakt. Je mensbeeld verandert, je wereldbeeld verandert. Je vertrouwen in de politiek zwakt af. En waar moet je heen, met je gevoel van machteloosheid, je verontwaardiging, het verdriet, en de woede om wat we verloren zien gaan zonder er iets aan te kunnen doen?

Vandaar dat we Jan Andreae weer hebben uitgenodigd, dit keer voor onszelf en voor jullie. Hij leerde ons vier dingen: weet wat je rol is, vind je gemeenschap beoefen diepgaande zelfzorg, waardeer en dank elkaar. Dilara Bilgiç, schrijver en psycholoog, vertelde hoe de westerse visie op traumatisering tekortschiet. Zeker als het niet gaat om een enkele vreselijke gebeurtenis, maar om een voortdurende gewelddadige en onrechtvaardige behandeling. Om onrecht dat niet stopt. En hoe die ervaringen die generaties lang kunnen worden doorgegeven.

Dilara Bilgiç 

Stryder

We hadden het goed met elkaar, er waren gedichten van Amal Karam, spoken word door Stryder. Er waren lekkere hapjes, want het is niet verboden om zonder schuldgevoel voor elkaar en onszelf te zorgen. Integendeel, het hoort bij onze taak, om overeind te blijven en vol te houden. Ons herinneren aan wat zo’n mooi Arabisch Palestijns woord is: sumud, volharding, standvastigheid.